Tokat Valisi sayın Dr. Ozan Balcı ve Tokat Belediye Başkanı sayın Av. Eyüp Eroğlu tarafından Türkiye genelinde ilk kez  Türk Halk Müziği Beste Yarışması düzenlemelerini taktirle karşılıyor ve halk kültürüne yapılan bu hizmeti ayakta alkışlıyorum.

            Zile’nin Kardeş Şehri Kosova’da Prizren’e bağlı Mamuşa belediye başkanı sayın Abdülhadi Krasniç’in de katıldığı geceye katılım oldukça yüksekti. Bu güzel etkinliğe Zile Belediye Başkanı Sayın Şükrü Sargın dışında Tokat’ın hiçbir ilçe Belediye Başkanının katılmaması ise dikkatlerden kaçmadı.

            Organizede büyük emekleri olan İl Kültür Müdürü Adem Çakır, Şube Müdürü Selahattin Adıgüzel’le birlikte jüri üyelerinin tespiti, sanatçılarla iletişim kurulması vb. hususlarda büyük emeği geçen Necdet Kurt’u yürekten kutluyorum.

            Yine seneye tekrar edileceğini açıklayan sayın Vali  Dr. Ozan Balcı’nın bu etkinliğe devamlılık kazandırma isteğini de taktirle karşılayarak bazı hususları dile getirmeyi, diğer yarışmalarda  göz ardı edilmemesi için  gerekli gördüğümü  belirtmek istiyorum.

a.       Adının  ALTIN ASMA TÜRK HALK MÜZİĞİ BESTE YARIŞMASI olması çok

güzel.  Çünkü, Tokat ve yöresi asmasıyla,  yaprağıyla, üzümüyle, pekmeziyle, kömesiyle  ünlü bir kentimizdir.

b.      Yarışmanın iki aşamada, iki değişik jüri ile değerlendirilmesi konuya olan titizliğin

gösterilmesi açısından önemlidir.  

Burada benim de söz değerlerini inceleme açısından birinci jüride aralarında bulunduğum   alanında uzman ve bir birinden habersiz;  TRT Sanatçıları, bazı üniversitelerden öğretim üyeleri, bazı konservatuarlarda öğretim üyesi ve sanatçılardan oluşan 10 seçkin kişi  güfte, beste, nota ve ses kayıtları ile adları gizli RUMUZ kullanılarak gönderilen (Bu yarışmada 57 eser)  eserleri titizlikle  inceleyip ilk 10 eseri belirlemekle asıl yükü omuzlamış ve ödüllendirilecek, su yüzüne çıkacak, finalde TRT sanatçıları tarafından icra edilecek, (çekim yapan) TRT Müzik kanalı tarafından yayımlanacak  eserleri belirlemişler, işin mutfağında zor bir görevi yerine getirmişlerdir. 

            İkinci jüri ise müzikal yönden otorite  yedi seçkin kişi,  TRT Sanatçıları tarafından salonda, Tokat halkı huzurunda icra edilen, ilk jürinin belirlediği 10 eseri  puanlayarak sıralamış ve ilk üç eserle, yedi mansiyonu belirlemiştir. 

            Düzenin işlemesi, şeffaf olması hem çok şık, hem de güzeldi ama, burada gözden kaçan bir husus olmuştur.  İkinci jüri taktim edilirken ilk jüride görev yapanların da emeklerine teşekkür edilerek adları anılmalı, 10 isim açıklanmalı idi diyorum.

c.       Yarışmanın adı Tokat  I. Altın Asma Türk Halk Müziği Beste Yarışması

olduğuna göre,  puanların teknik masada hesap edilmesi sırasında,  jüride görevli sanatçıların birer türkü okuması çok güzel bir davranıştı. 

Ama sanatçılardan İbrahim Can  dışında hiç biri Tokat türküsü okumadı.

Bu kişilerin hepsi profesyönel sanatçı olduklarına göre,  Tokat türkülerini çok iyi icra edebilirlerdi.  Gönlümüz;  Armuttan Kayacağım,  Bağa Gel Bostana Gel,  Başındaki Yazmayı Sarıya mı Boyadın,  Bir Güzelin Hasretinden Ahından,  Çayır İnce Biçilir mi,  Minarede Taş m’olur,  Sigaramın Dumanı, Yeşil Ördek Gibi Daldım Göllere, Tokat Bir Bağ İçinde gibi Tokat türkülerini bu güzel seslerden dinlemeyi arzu ederdi. Diğer yarışmalarda göz ardı edilmeyeceğini ümit ediyorum.

            Tokat Anadolu Âşık Edebiyatı içinde önemli kentler arasında sayılır.

Yedi Ulu Ozandan biri sayılan KUL HİMMET  tokatlıdır. 

Âşık Edebiyatı kollarından  EMRAH KOLU Tokat’ta teşekkül etmiştir. Bu kolda yetişen; Tokatlı Gedaî, Tokatlı Nuri, Tokatlı Cemalî,  Zileli Ceyhunî,  Zileli Şermî, Niksarlı Bedrî, Niksarlı Cesurî Tokat Âşıklık Geleneğinin önemli şahsiyetleri olup,  deyişleriyle, türküleriyle Tokat halk kültürünün yüz akı Talibî, Selmanî, Semaî, Nevruz Bacı, Sadık Doğanay hakkın rahmetine kavuşmuş Tokatlı âşıklardır.

Bu nedenle  yarışmada, ödüller adlandırılarak, kimliklendirilerek verilmesinin aynı yola hizmet etmiş saz ve söz erbaplarını yad etmek, unutulmadıklarını vurgulamak açısından şık duracağı görüşündeyim.

Bundan sonraki yarışmada  taslak olarak yazdığım şemanın uygulanması ve daha sonraki yarışmalarda da bu yarışmada anılamayan diğer Tokatlı âşıkların adları ve eserlerinden küçük örnekler konarak vefa borcunun ödeneceği, ruhlarının şad olacağı görüşündeyim.

            Taslak Şema:

 

BİRİNCİLİK:

ÂŞIK KUL HİMMET ÖDÜLÜ

 

16. yüzyılda  yaşamış, Tokat’ın bilinen en eski âşığı olup,  Anadolu’nun  Ulu Ozanlarından biri olan:

 

Erenler ilmine talip olursan

Gördüğün ört, görmediğin söyleme

Zâhiri bâtını cümle bilirsen

Gördüğün ört, görmediğin söyleme

 

gibi deyişleri  dilden dile söylenen ve  güncelliğini hiç yitirmeyen  Tokat âşıklık geleneğinin baş tacı  ÂŞIK KUL  HİMMET  adına   BİRİNCİLİK ödülü     “Tabakada Tütünüm” adlı bestesiyle  Uğur TOP’a  verilmiştir.   (denmeliydi)

 

 

İKİNCİLİK ÖDÜLÜ:

ÂŞIK TOKATLI NURİ ÖDÜLÜ

19. yüzyılda yaşamış Emrah Çırağı olup Tokatlı Nuri adı ile  ünü tüm Anadoluyu  sarmış ve

 

Ben güzelim diye havadan uçma

İndirirler seni el yaman olur

Siyah kâkülünü gerdana saçma

Eser bad_ı saba yel yaman olur

 

gibi deyişleriyle unutulmazlar listesinin başında gelen, ustası Emrah’ın vefat ederken sazını hediye ettiği  ÂŞIK TOKATLI NURİ  adına  İKİNCİLİK ödülü   Bir Dilbere Gönül Verdim Ezelden" bestesiyle  Uğur TOP’a  verilmiştir.  (denmeliydi)

 

 

ÜÇÜNCÜLÜK ÖDÜLÜ:

ZİLELİ  ÂŞIK  TÂLİBΠ ÖDÜLÜ

19. Yüzyılda yaşamış Emrah çırağı olup mezar taşında:

 

Ben garip başım garip

Sılada  eşim garip

Ölsem mezara girsem

Mezarda taşım garip

 

İfasesi yer alan ve çırağı Âşık Fedaî’nin  İstanbul  Kumkapı’daki sazlı kahveye uğradığında:

 

Dediler mevlidin olur nereden

Dedim ki aslımız olur Zile’den

Dediler Tâlibî  n’oldu oradan

Dedim bir Fatiha ihsan İstanbul

 

biçiminde başlayan İstanbul Destanı’nı söyleten üne sahip  bir kısmı halen türkü olan  deyişleri ile Zile âşıklık geleneğinin en önde gelen âşıklarından  ZİLELİ TÂLİBΠ adına   ÜÇÜNCÜLÜK  ödülü   "Tokat’ın Yolu Taştır"    bestesiyle İsmail TATAR’a   verilmiştir. (denmeliydi)

 

 

MANSİYONLAR

Mansiyonlarda sıralama olmadığı için puan önemsenmeden âşıklar adına mansiyon verilmeli idi.  Bu da: 

1.      Mansiyon:  

ÂŞIK TOKATLI GEDAÎ ÖDÜLÜ

Asıl adı Ahmet olup,  19. yüzyılın  kudretli  âşıklarından  olan ve

 

            Sanadır niyazım derun-ı dilden

            Mevla’nın aşkına dur seher yeli

            Çıkarmış mı beni yârim gönülden

            Varınca divana sor seher yeli

 

gibi birçok  deyişi güncelliğini koruyan    Emrah çırağı  TOKATLI GEDÂÎ adına 

1. Mansiyon   “O Bana Yeter”  bestesiyle Tekin KİREÇÇİ’ye   verilmiştir  (denmeliydi.)

 

2.      Mansiyon:

ZİLELİ ÂŞIK CEYHUNÎ ÖDÜLÜ

Bir şiirinde :

 

Sırrı enel-hakk’ı diyecek kimdir

            Kanaat lokmasın yiyecek kimdir

Melâmet hırkasın giyecek kimdir

Ceyhunî var Nurî çıraklarından

 

diyerek,  ustasına sevgi, saygı ve muhabbetini dile getiren,  Zile’nin en iyi bilinen âşıklarından   ZİLELİ ÂŞIK CEYHUNÎ  adına 2. Mansiyon   “İnsanız Biz”  bestesiyle  Tekin  KİREÇÇİ’ye  verilmiştir. (Denmeliydi.)

(Diğer mansiyonlar da  beste ve bestekarının adı ile belirttiğimiz biçimde verilmeli idi.)

 

3.      Mansiyon:

NİKSARLI  ÂŞIK BEDRÎ ÖDÜLÜ

 

19. yüzyılın sonu ile 20. Yüzyılın başında yaşamış Niksar’ın en önemli âşığı olup:

Bakmazsın Bedrî’nin telaşlarına

Asla rahmeylemem göz yaşlarına

Cefa defterinin ders başlarına

Ya bir mum yapıştır ya tebeşir çek

 

gibi deyişleriyle Tokat yöresi âşıklık geleneğine damgasını vuran

NİKSARLI  ÂŞIK BEDRΠ adına 3. Mansiyon  “Turhal’dan Ötesi Yaprak Yöresi”  adlı besteye   verilmiştir.

 

4.      Mansiyon:

ALMUSLU ÂŞIK SELMANÎ ÖDÜLÜ

Anadolu âşıklık geleneğinin  son dönem önemli halkalarından  leb değmezin, atışmanın önemli ustalarından olup saz ve söz ağırlıklı:

 

Cenab-ı Mevlâ’dan erdi inayet

Daha çocuk iken saza alıştık

Kudret iliminden okuduk ayet

Çok şükür kelâma söze alıştık

 

biçimindeki  deyişleriyle  gönüllerde taht kurmuş  ALMUSLU ÂŞIK SELMANÎ adına  4. Mansiyon    “Yolcu Oldum Yola Düştüm”   adlı besteye verilmiştir.

 

5.      Mansiyon:

TURHALLI ÂŞIK SEMAÎ ÖDÜLÜ

 

Turhal âşıklık geleneğinin en önemli âşığı olup  atışma, leb değmez, muamma ve türkü dallarında pek çok ödül almış zakir âşıklardan olan,

 

 Hayli yıldır Hak aşkınla gezerim

Ne cemalin gördüm ne de gördürdün

Varlığını kalp evimde sezerim

Ne muradım verdin ne de verdirdin

 

gibi özgün deyişleriyle bilinen  TURHALLI ÂŞIK SEMAÎ adına  5. Mansiyon  “Tokat Ellerinde Bir Yar Yitirdim”  adlı besteye  verilmiştir.

 

 

6.      Mansiyon

ÂŞIK SADIK DOĞANAY ÖDÜLÜ

 

Radyo ve televizyonlarda   ‘El vurup yâremi incitme tabip’ ve  ‘Yandı ha yandı’

gibi deyişlerini sık sık dinlediğimiz:

 

Aşkın deryasına dalmak istersen

İlim bir mürşittir almak istersen

Haline bir haldaş bulmak istersen

Deşt-i güzar edip gez deli gönül

 

biçiminde  özgün söyleyişleri olan ve dünyayı gönül gözüyle gören

ÂŞIK SADIK DOĞANAY adına   6. Mansiyon    “Tokat Kalesine Çıktım Oturdum”  adlı besteye verilmişti.

 

7.      Mansiyon

EŞREF TOMBULOĞLU ÖDÜLÜ

Türk halk şiiri ve Tokat yöresi Türk halk müziği çalışmaları içerisinde önemli bir yeri olan   bir  halk sanatçısı  kimliği altında;

 

Başındaki yazmayıda sarıya mı boyadın,
Neden sararıp soldun da sevdaya mı uğradın
Tokat'tan mı geliyon da kız sen Almus'lumusun
Ben seni alacağım da söyle namuslumusun

 

gibi  türküleriyle  Tokat  ve Almus’un yaşayan  en sevilen sanatçılarından biri olan  EŞREF TOMBULOĞLU  adına 7. Mansiyon   Suyun Kurusun Çördük” adlı besteye   verilmiştir.

 

gibi ifadelerle hem  Türk  Halk Müziğine kazandırılan 10  eser duyurulur,  hem de  Tokat  halk kültürüne  büyük emekleri geçen ‘Kent Kültürünün Tapu Senetleri’ dediğimiz önemli âşık ve sanatçılarımızın hiç olmazsa birkaçı anılmış olur.

 

            Bu güzel etkinliği düzenleyen  Tokat Valisi sayın Dr. Ozan Balcı ve Tokat Belediye Başkanı sayın Av. Eyüp Eroğlu  şahsında emeği geçenlerin tümünü içtenlikle kutlar,  esenlikler dilerim.